Słownik pojęć budowlanych

 

  • Adaptacja

Przystosowanie obiektu budowlanego do pełnienia odmiennej funkcji od tej, dla której został zaprojektowany i zbudowany lub do eksploatacji w nowych warunkach (wynikających np. ze zmiany przepisów).

  • Antresola

Niskie pomieszczenie mieszkalne lub użytkowe wydzielone z górnej części kondygnacji (głównie parteru)

  • Architektura

Dyscyplina nauki i sztuki organizująca i kształtująca przestrzeń zewnętrzną (np. forma budynku, ukształtowanie zieleni, itp.) i wewnętrzną (np. aranżacja wnętrz) w sposób niezbędny dla zaspokojenia materialnych i duchowych potrzeb człowieka. W znaczeniu potocznym, architektura to forma obiektu budowlanego.

  • Asenizacja

Usuwanie w higieniczny sposób nieczystości płynnych z danego terenu. 

  • Belka

Sortyment tarcicy obrzynanej o przekroju kwadratowym lub prostokątnym (przekrój poprzeczny od 12 x 20 do 22 x 28 cm).

  • Budynek

Obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadający fundamenty i dach.

  • Bungalow

Jednokondygnacyjny budynek mieszkalny, najczęściej drewniany, otoczony werandami, typowy dla budownictwa kolonialnego.

  • Dach

Przekrycie płaskie lub krzywiznowe, osłaniające pomieszczenia budowli przed opadami atmosferycznymi, słońcem, wiatrem oraz przenoszące obciążenia od śniegu i wiatru. Dach składa się z konstrukcji nośnej, warstwy izolacji cieplnej oraz pokrycia.

  • Dachówka

Małogabarytowy (o różnych kształtach i wymiarach) wyrób budowlany, wykonany z gliny ceglarskiej (dachówka ceramiczna), z zaprawy cementowej (dachówka cementowa), z drewna (gont drewniany), ze szkła (dachówka szklana) lub też z innych materiałów, używany do krycia dachów. 

  • Deska

Tarcica o grubości 12-50 mm

  • Deskowanie (szalunek)

Konstrukcja jednorazowa, prowizoryczna (na ogół drewniana, z oddzielnych desek połączonych ze sobą) lub systemowa wielokrotnego użytku (stalowa lub ze sklejki wodoodpornej), używana przy produkcji elementów betonowych lub przy wznoszeniu konstrukcji betonowych (żelbetowych), służąca do nadawania odpowiednich kształtów układanej mieszance betonowej, do podtrzymywania zbrojenia w czasie betonowania oraz utrzymywania świeżego betonu do czasu uzyskania przez niego odpowiedniej wytrzymałości; deskowanie wykonuję się i ustawia przy wznoszeniu budowli.

  • Drenaż

To ułożona wokół budynku instalacja, która zbiera i odprowadza nadmiar wody gruntowej na bezpieczną odległość; w małych oczyszczalniach ścieków drenaż służy do odprowadzania oczyszczonych wód pościekowych do gruntu.

  • Drewno budowlane

Ogół wykonanych z drewna materiałów budowlanych, konstrukcyjnych i wykończeniowych (np. tarcica, okrąglaki, boazeria).

  • Dylatacja

Przerwa, szczelina o szerokości od kilku milimetrów do kilku centymetrów między dwoma przylegającymi do siebie budowlami lub elementami konstrukcyjnymi budowli o dużych rozmiarach. Dylatacja ma za zadanie umożliwiać swobodną pracę statyczną oraz swobodne odkształcanie się (pod wpływem temperatury, obciążenia, pęcznienia i kruszenia się materiałów) poszczególnych „zdylatowanych” elementów budowli.

  • Element budowlany

Część obiektu budowlanego stanowiąca przed wybudowaniem odrębną, jednolitą całość, np. belka stropowa płyta prefabrykowana ścienna, parapet, itp.

  • Element konstrukcyjny

Część obiektu budowlanego o charakterze nośnym stanowiąca o jego stateczności i wytrzymałości na działanie różnych sił (np. fundament, ściana nośna, strop, itp.).

  • Elewacja

Widok zewnętrznej powierzchni ściany budynku wraz ze wszystkimi występującymi na niej elementami (np. okna, drzwi) oraz detalami architektonicznymi. Wygląd elewacji zależy od materiału z jakiego została wykonana, funkcji budynku oraz jego konstrukcji.
Elewacja może być: frontowa, tylna, boczna, a ze względu na usytuowanie w stosunku do stron świata: wschodnia, zachodnia, północna lub południowa.

  • Fasada

Elewacja frontowa, najczęściej z wejściem do budynku. Jest zazwyczaj ozdobna, odróżnia się bogatszą kompozycją architektoniczną od pozostałych.

  • Framuga

Wnęka w murze, w której osadzone jest okno (framuga okienna) lub drzwi (framuga drzwiowa). Nazwę framugi podokiennej nosi również wnęka wykonana pod oknem, przeznaczona do umieszczania grzejnika centralnego ogrzewania.

  • Fundamenty

Element konstrukcyjny przenoszący na grunt wszystkie obciążenia zebrane z budynku; stanowią jego podporę i zabezpieczają przed nadmiernym osiadaniem (zagłębieniem pod wpływem stałych i zmiennych obciążeń budynku).

  • Gąsior

Dachówka o kształcie przystosowanym do krycia kalenic i grzbietów dachów. 

  • Glif

Skośne płaskie ścięcie ościeży okiennych lub drzwiowych umieszczonych w grubych murach. Glify wykonuje się w celu zwiększenia dostępu światła lub poszerzenia przejścia.

  • Głębokość posadowienia

Odległość między powierzchnią terenu a dolną powierzchnią fundamentów. Zależy od strefy klimatycznej, a jej minimalna wartość wynosi od 0,8 m do 1,4 m. Zachowanie tej głębokości zabezpiecza przed ujemnymi skutkami zamarzania i rozmarzania gruntu pod fundamentem (wysadzanie, osadzanie). W gruntach niewysadzinowych dopuszcza się posadowienie na głębokości 0,5 m.

  • Impregnacja

Impregnowanie, nasycanie materiałów (drewna, papieru, wyrobów włókienniczych, itp.) środkami chemicznymi (impregnatami) zabezpieczającymi je przed działaniem czynników szkodliwych lub nadającymi im określone własności.

  • Inspektor nadzoru inwestorskiego

Inżynier budowlany dokonujący w imieniu inwestora kontroli i odbioru prac na budowie, szczególnie robót konstrukcyjnych.

  • Jaskółczy ogon

Rodzaj połączenia stosowanego w konstrukcjach drewnianych polegający na tym, że jeden z łączonych elementów ma czop w kształcie trapezu o większej podstawie na zewnątrz, zaś drugi element odpowiadające mu kształtem gniazdo

  • Jętka

Poziomy element drewnianego wiązara  dachowego w dachach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej. Jętka łączy parę krokwi tworząc z nimi sztywny trójkąt, zapobiegając ich rozsunięciu się.

  • Kalenica

Grzbiet dachu, górna, najczęściej pozioma krawędź dwóch połaci dachowych przeciwległych (tj. o liniach okapowych nie schodzących się w jednym punkcie).

  • Kosz dachu

Zagłębienie w dachu służące do odprowadzania wody opadowej, utworzone przez dwie przyległe lub przeciwległe połacie dachowe.

  • Księga wieczysta

Urzędowy rejestr prowadzony w celu ujawnienia stanu prawnego dotyczącego nieruchomości. Przez stan prawny nieruchomości należy rozumieć prawa rzeczowe dotyczące nieruchomości tj. własność, użytkowanie wieczyste, oraz ograniczone prawa rzeczowe jak np. użytkowanie, zastaw, prawo do lokalu lub hipoteka. Podstawową funkcją ksiąg wieczystych jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami.

  • Kubatura

Objętość pomieszczenia lub budynku wyrażona w m3. Kubaturę budynku oblicza się mnożąc powierzchnię jego rzutu w obrysie ścian zewnętrznych przez jego wysokość.

  • Legary

Belki drewniane, do których przybija się podłogę właściwą lub „ślepą” (podkład pod podłogę właściwą). Legary leżą bezpośrednio na stropie lub na słupkach ceglanych (podłoga nad gruntem).

  • Lukarna

Małe okno wysunięte z połaci dachowej, często ozdobne. Dawniej lukarny bywały zwykle owalne lub okrągłe. Obecnie ich kształt może być praktycznie dowolny.

  • Naroże dachu

Pochyła krawędź dwóch przyległych połaci dachowych o liniach okapowych schodzących się w jednym punkcie, tworzących kąt wypukły od zewnętrznej strony dachu.

  • Obiekty małej architektury

To niewielkie obiekty budowlane, a w szczególności:
– obiekty kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
– posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
– obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

  • Okap

1) Dolna krawędź połaci dachowej wystająca poza ściany budynku.
2) Wyciąg, rodzaj daszka do chwytania spalin, gazów lub wyziewów i odprowadzania przez przewód poza pomieszczenie

  • Podciąg

Belka o dużych wymiarach, na której opierają się inne belki danej konstrukcji.

  • Powierzchnia całkowita

Suma powierzchni wszystkich kondygnacji budynku (nadziemnych, podziemnych oraz przyziemnej), łącznie z powierzchnią loggi, galerii i ramp, mierzona po obrysie zewnętrznym ścian. Powierzchnię pomieszczeń, których wysokość w świetle wynosi:
– 2,2 m lub więcej – uwzględnia się w całości;
– od 1,4 do 2,2 m – uwzględnia się w 50%;
– poniżej 1,4 m – nie uwzględnia się.

  • Powierzchnia użytkowa

Powierzchnia pomieszczeń (na wszystkich kondygnacjach), które służą potrzebom bezpośrednio związanym z przeznaczeniem budynku lub jego wydzielonej części. Dla lokalu mieszkalnego jest to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w nim, a w szczególności: pokoi, kuchni, łazienek, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy.
Nie wlicza się jednak do powierzchni użytkowej: balkonów, tarasów, logii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, piwnic, wózkowni, strychów.

  • Powierzchnia zabudowy

Powierzchnia rzutu poziomego mierzona po zewnętrznym obrysie ścian kondygnacji przyziemnej lub nadziemnej (gdy jej obrys wystepuje poza obrys kondygnacji przyziemnej).

  • Projekt budowlany

Projekt określający sposób architektonicznego i technicznego rozwiązania obiektu budowlanego, sposób usytuowania i realizacji tego obiektu, rodzaje i sposób wykonywania robót budowlanych oraz, w miarę potrzeby, zasady eksploatacji i bieżącej konserwacji obiektu.

  • Projekt wykonawczy (techniczny)

Zawiera szczegółowe rysunki i opisy, zgodne z zatwierdzonym projektem budowlanym, pozwalające na wybudowanie obiektu oraz wykonanie precyzyjnych kosztorysów. Obejmuje on szczegółowy projekt konstrukcyjny, a także nietypowe detale architektoniczne (balustrady schodów i balkonów, daszki nad wejściem, lukarny, detale bram, zwieńczenia kominów).

  • Sinizna drewna (barwica drewna)

Zmiana barwy drewna na sinoniebieską do czarnej, powodowana m. in. przez pasożytnicze grzyby Ceratocystis, obniża wartość techniczną drewna.

  • Stan surowy otwarty

Etap budowy domu, w którym wykonano już elementy konstrukcyjne budynku – fundament, ściany, dach. Nie są wstawione okna i drzwi zewnętrzne.

  • Teren budowy

Przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.

  • Uzbrojenie terenu

Ogół instalacji podziemnych i nadziemnych, doprowadzonych do działki budowlanej, obejmujący sieć wodno-kanalizacyjną, elektroenergetyczną, centralnego ogrzewania, telefoniczną, itp.

  • Zabudowa jednorodzinna

Budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków w układzie bliźniaczym, szeregowym, atrialnym lub wolno stojącym, a także budynek mieszkalny zawierający nie więcej niż 4 mieszkania lub zespół takich budynków.

  • Żabka dachowa

Pasek blachy do zamocowania arkuszy blachy, którego jeden koniec jest przybity do konstrukcji dachu, a drugi wpuszczony w rąbek łączący arkusze blachy.

  • Żebro

Element konstrukcyjny przekrycia (np. monolitycznej płyty stropowej) umożliwiający współpracę ustroju w przenoszeniu działających obciążeń. Żebra układa się najczęściej w kierunku mniejszej rozpiętości stropu, opierając je na ścianach budynku i podciągach.

Źródło:  http://muratordom.pl/slownik